به چه خودرویی فرسوده میگویند؟ + سن خودرو فرسوده
با گذشت زمان و استفاده مداوم از خودروها، بخشهای مختلف آنها به تدریج فرسوده می شود و دیگر کارایی اولیه خود را از دست می دهند. این امر به خصوص در مورد خودروهایی که به سن خاصی رسیده اند، به وضوح مشهود است. خودروهایی که به سن فرسودگی می رسند، نه تنها مشکلات عملکردی پیدا می کنند، بلکه ممکن است تهدیدی برای هوای شهر و حتی جیب شما باشد. در این مقاله قصد داریم به صورت تخصصی به موضوع خودروهای فرسوده، سن فرسودگی، قوانین مرتبط و همچنین فرصتهای اقتصادی ناشی از خریدار خودرو فرسوده در کرج و دیگر شهر ها می پردازیم.
خودرو فرسوده چیست؟
در ایران، خودروی فرسوده دیگر تنها به خودرویی که سن آن از حد مجاز گذشته باشد، محدود نمی شود. با تغییرات قانونی در سال های اخیر، چندین معیار جدید نیز برای تعیین فرسودگی خودروها معرفی شده است. در حال حاضر، علاوه بر سن خودرو، معاینه فنی نیز به یکی از عوامل مهم تبدیل شده است.
به طور خلاصه، یک خودرو زمانی به عنوان خودروی اسقاطی شناخته می شود که:
- سن آن از حد مجاز تعیین شده عبور کرده باشد: این یعنی خودرویی که عمر آن از سن مجاز برای تردد در جاده ها بیشتر شده است.
- توانایی رعایت استاندارد های ایمنی و آلایندگی را نداشته باشد: خودرویی که دیگر نمی تواند شرایط لازم برای ایمنی و کاهش آلایندگی را تامین کند، فرسوده محسوب می شود.
- معاینه فنی معتبر نداشته باشد: اگر خودرویی نتواند در معاینه فنی 2 بار پشت سر هم قبول شود، حتی اگر سنش کمتر از حد مجاز باشد، به عنوان خودروی فرسوده شناخته می شود.
- رد شدن در دو بار معاینه فنی متوالی: اگر خودرویی دو بار پشت سر هم در معاینه فنی رد شود، حتی اگر به سن فرسودگی نرسیده باشد، آن هم وارد دسته خودروهای فرسوده میشود.
این معیار ها در قانون هوای پاک (مصوب 1396) و آیین نامه های اجرایی آن به طور دقیق مشخص شده اند، تا از این طریق از تردد خودروهایی که خطرات جدی برای محیط زیست و ایمنی عمومی دارند، جلوگیری شود.
پس می توان گفت که امروزه دیگر سن تنها عامل فرسودگی خودرو نیست؛ معاینه فنی و رعایت استانداردهای زیست محیطی نیز نقش مهمی در تعیین فرسودگی خودروها ایفا می کنند.
سن خودرو فرسوده چقدر است؟
در سالهای اخیر، دولت و مسئولان حمل و نقل کشور به منظور کاهش آلودگی هوا و بهبود وضعیت حمل و نقل عمومی، قوانین دقیقی برای تعیین سن فرسودگی خودروها وضع کردهاند. مطابق با قوانین جدید، سن فرسودگی خودروهای مختلف به شرح زیر است:
خودروهای شخصی سواری:
- سواری بنزینی، گازسوز، دوگانهسوز و دیزلی: 20 سال
- خودروهای هیبریدی: 23 سال
خودروهای عمومی:
- تاکسیها و ونهای مسافربری با پلاک تاکسی:
- بنزینی، دوگانهسوز، پایه گازسوز و دیزلی: 12 سال
- هیبریدی: 15 سال
- مینی بوسها:
- دیزلی: 12 سال
- پایه گازسوز: 15 سال
- اتوبوسها:
- برون شهری: 15 سال
- درون شهری (دیزلی): 10 سال
- درون شهری (پایه گازسوز): 12 سال
- برقی: 20 سال
- وانت بارها: 15 سال
- کامیونتها، کامیونها و کشندهها: 25 سال
موتورسیکلتها:
- بنزینی کاربراتوری: 6 سال
- بنزینی انژکتوری: 12 سال
- برقی: 15 سال
فرسودگی خودروهای بالای 10 سال:
خودروهایی که به سن فرسودگی نرسیدهاند اما دو سال متوالی نتوانند معاینه فنی معتبر دریافت کنند، باید به مراکز اسقاط مراجعه کنند.
مبانی قانونی و الزامات برای اسقاط خودروهای فرسوده
برای مقابله با مشکلات ناشی از خودروهای فرسوده، دولت ایران قوانینی را وضع کرده است که به تشویق و الزام مالکین خودروها برای اسقاط این وسایل نقلیه پرداخته است.
- قانون هوای پاک (مصوب 1396): این قانون خودروهای فرسوده را موظف به اسقاط میکند. علاوه بر این، واردکنندگان خودروها موظف هستند به ازای واردات هر خودرو جدید، تعدادی خودرو فرسوده اسقاط کنند.
- آییننامه مدیریت حمل و نقل و سوخت (مصوب 1388): در این آییننامه، خودروهای فرسوده باید از رده خارج شوند و بدون دریافت معاینه فنی معتبر، اجازه تردد نخواهند داشت.
- قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی (مصوب 1389): در این قانون آمده است که خودروهای فرسوده که معاینه فنی دریافت نمیکنند، مشمول جریمه و ممنوعیت تردد هستند.
برای اسقاط خودرو چه مدارکی باید داشته باشیم؟
اگر قصد دارید خودروی قدیمیتان را اسقاط کنید و از دست آن خلاص شوید، باید چند تا مدرک مهم داشته باشید تا این فرآیند به راحتی انجام بشود و بتوانید در مرکز اسقاط خودرو آن را به فروش برسانید. اجازه بدهید بگویم در این مسیر چه چیزهایی لازم است:
- کارت شناسایی مالک: این اولین چیزی است که باید همراه داشته باشید. کارت ملی یا شناسنامه شما برای اثبات مالکیت خودرو لازم است. حالا اگر مالک خودرو فوت کرده، باید گواهی انحصار وراثت و وکالتنامه از وراث را هم ارائه کنید.
- کارت خودرو: این کارت حاوی اطلاعات پلاک و مشخصات فنی خودرو است. بدون این مدرک، درخواست اسقاط اصلاً پذیرفته نمیشود. پس مطمئن شوید که همیشه همراه دارید.
- برگه سبز خودرو: سند مالکیت اصلی خودروست که نشان میدهد شما صاحب این وسیله نقلیه هستید. اگر خودروی شما هنوز اقساط یا بدهی بانکی دارد، باید اول تسویهحساب کنید تا این مدرک به نام شما بیاید.
- تسویه خلافی خودرو: بله، نمیتوان بدون حل کردن جریمهها و خلافیها، خودرو را اسقاط کرد. باید به سامانه راهور 120 یا پلیس +10 بروید و تمام خلافیها را تسویه کنید. این شامل عوارض شهرداری و مالیات (برای پلاکهای عمومی) هم میشود.
- پلاک خودرو: یکی از نکات مهم، فک کردن پلاک خودروست. اگر پلاک خودرو گم شده باشد، باید اول اعلام فقدان کنید و بعد از تأییدیه مراجع مربوطه، آن را تحویل بدهید.
- فرم درخواست اسقاط: در آخر هم باید فرم درخواست اسقاط خودرو را پر کنید. این فرم در مراکز اسقاط موجود است و باید آن را تکمیل و امضا کنید تا کارتان به طور رسمی شروع بشود.
تمام این مراحل میتواند کمی وقتگیر باشد، اما نگران نباشید، با تکمیل این مدارک، میتوانید خودرو را به مراکز اسقاط تحویل بدهید و از تسهیلات و مشوقها استفاده کنید.
چرا اسقاط خودروهای فرسوده مهم است؟
- کاهش آلودگی هوا: خودروهای فرسوده معمولاً آلایندگی بیشتری دارند. از این رو، جایگزینی آنها با خودروهای جدید، به کاهش آلودگی هوا کمک میکند.
- کاهش مصرف سوخت: خودروهای قدیمی معمولاً مصرف سوخت بیشتری دارند. اسقاط این خودروها باعث صرفهجویی در انرژی میشود.
- ایمنی بیشتر: خودروهای فرسوده به دلیل خرابی قطعات و تکنولوژی قدیمی، ایمنی کمتری دارند و ممکن است خطرات زیادی برای رانندگان و سرنشینان ایجاد کنند.
مشوقها و فرصتهای اقتصادی برای اسقاط خودروهای فرسوده
اسقاط خودروهای فرسوده میتواند مزایای زیادی برای مالکان داشته باشد. دولت و مراکز اسقاط برای تشویق افراد به این کار، مشوقهایی در نظر گرفتهاند:
- وامهای کم بهره: مالکان خودروهای فرسوده میتوانند با استفاده از وامهای کمبهره دولت، خودروهای خود را با مدلهای جدیدتر جایگزین کنند.
- معافیتهای مالیاتی: واردکنندگان خودروهای جدید میتوانند از معافیتهای گمرکی و مالیاتی به ازای اسقاط خودروهای فرسوده بهرهمند شوند.
- کارت سوخت: مالکان خودروهای فرسوده ممکن است کارت سوخت تشویقی دریافت کنند که آنها را به تحویل خودرو به مراکز اسقاط ترغیب میکند.
فرآیند اسقاط خودروهای فرسوده
مالکین خودروهای فرسوده میتوانند به مراکز مجاز اسقاط مراجعه کنند. در این مراکز، پس از بررسی وضعیت خودرو و قطعات آن، مبلغی به مالک پرداخت شده و گواهی اسقاط صادر میشود. این گواهی به عنوان مدرک رسمی برای اسقاط خودرو محسوب میشود و مالک میتواند از تسهیلات و مشوقهای دولتی بهرهمند شود.
نتیجهگیری
در نهایت، اسقاط خودروهای فرسوده نه تنها به بهبود وضعیت محیط زیست و کاهش آلودگی هوا کمک میکند، بلکه میتواند برای مالکان خودرو فرصتی اقتصادی باشد تا از تسهیلات دولتی و مشوقها بهرهمند شوند. از طرفی، به عنوان یک مکانیک متخصص، میتوان گفت که این روند میتواند بازار خوبی برای تعمیرات، قطعات یدکی و خدمات اسقاط ایجاد کند. بنابراین، هم از منظر محیط زیست و هم از منظر اقتصادی، این امر بسیار مهم و حیاتی است.
سپاس، بابت زمانی که در اختیار ما قرار دادید.
سوالات متداول
- چطور میتوانم بفهمم که خودروی من فرسوده شده یا نه؟
اگر خودروی شما به سن قانونی فرسودگی رسیده باشد یا نتواند از معاینه فنی معتبر عبور کند، به عنوان خودروی فرسوده شناخته میشود. همچنین اگر خودروی شما آلایندگی زیاد یا مشکلات ایمنی داشته باشد، ممکن است فرسوده به حساب آید. - آیا خودروهای دیزلی و گازسوز سریعتر فرسوده میشوند؟
خودروهای دیزلی و گازسوز به دلیل تکنولوژیهای قدیمیتر و مصرف سوخت بیشتر، بیشتر در معرض فرسودگی قرار دارند. این نوع خودروها معمولاً سریعتر از خودروهای بنزینی فرسوده میشوند و نیاز به تعویض دارند. - آیا اسقاط خودروهای فرسوده تنها برای خودروهای شخصی است؟
نه، خودروهای عمومی هم باید به اسقاط بروند اگر به سن فرسودگی برسند یا معاینه فنی را رد کنند. برای مثال، تاکسیها، اتوبوسها، کامیونها و موتورسیکلتها نیز مشمول این قوانین هستند. - آیا میتوانم خودرویی را که هنوز به سن فرسودگی نرسیده است، اما معاینه فنی نمیگیرد، اسقاط کنم؟
بله، اگر خودروی شما دو بار متوالی معاینه فنی را رد کند، حتی اگر سنش از حد مجاز نگذشته باشد، باید به مراکز اسقاط مراجعه کنید. این یکی از دلایلی است که چرا معاینه فنی بهعنوان یک معیار مهم برای فرسودگی خودرو در نظر گرفته میشود. - آیا اسقاط خودرو فقط به معنای از بین بردن آن است یا میتوانم قطعات خودرو را استفاده کنم؟
اسقاط خودرو به معنای از بین بردن کامل خودرو نیست. بسیاری از قطعات خودروهای فرسوده میتوانند دوباره استفاده شوند. مراکز اسقاط قطعات قابل استفاده را جمعآوری و دوباره برای فروش یا بازیافت به بازار میفرستند، بنابراین میتوانید از قطعات خودرو برای تعمیرات دیگر بهره ببرید.