خاک زیر ذره بین دانش

خاک ماده ای است که از مواد آلی و معدنی در اثر هوازدگی تشکیل می شود. یک سوم کره زمین را خاک تشکیل داده است. و انواع مختلفی از آن بعد از سال ها تکامل زمین به وجود آمده اند. خاک ها نه تنها انواع مختلفی دارد بلکه از نظر سیستم و رده بندی هم متفاوت هستند. که در ادامه آنها را مورد بررسی قرار می دهیم.

  1. خاک آلفی (خاک های با عناصر زیاد و افق‌های آرجیلیک)
  2. خاک اریدی (بیشتر خاک های مناطق خشک اریدی می باشد)
  3. خاک انتی سول (خاک هایی که تازه شکل گرفته اند)
  4. خاک هیستوسول (خاک آلی)
  5. خاک اکسی سول‌ها (خاک های غنی از سزکویی اکسید)

پنچ مورد ذکر شده در بالا تنها بخشی از این سیستم بزرگ می باشد. هر یک از سیستم های ذکر شده در بالا متشکل از مواد معدنی مختلفی می باشند و هر کدام در بخش های مختلفی کاربرد فراوانی دارند. خاک ها از نظر مواد تشکیل دهنده (سنگ) هم در دسته بندی های مختلفی قرار میگیرد. از جمله :

  • خاک اسکلتی
  • خاک‌های ماسه ای
  • خاک‌های سیلتی
  • خاک رسی

چهار دسته تشکیل دهنده خاک به شرح بالا می باشند. چند دسته ذکر شده و موارد بالاتر یک استاندراد جهانی و بین المللی است. ولی به سراغ آنالیز دقیق تر خاک ایران می رویم تا بیشتر با انواع و کارایی آن آشنا شویم. چند نمونه رایج خاک در ایران شامل :

  1. خاک های فلاتی
  2. خاک های شور (قلیایی)
  3. خاک های رسوبی بافت درشت
  4. خاک های رسوبی بافت ریز
  5. خاک های رسوبی

این پنچ مورد درصد زیادی از خاک ایران را تشکیل داده اند.

 

خاک فلاتی

این خاک شامل خاک های بیابانی ایران می شود مناطقی مانند فلات ایران – بلوچستان – و … مناطقی هستند که از خاک سرخ بیابانی یا خاک خاکستری تشکیل شده اند و جز دسته خاک های فلاتی قرار می گیرند.

خاک شور یا قلیایی

خاک های قلیایی و شور (سدیمی) بیشتر در مناطق مرطوب – نیمه خشک – خشک تشکیل و پیدا می شوند. و اما دلیل شور بودن این خاک بیشتر آب های زیر زمینی شور – نوع سنگ تشکیل دهنده اصلی – و آب های جاری شور می باشد. منطقه ابر کوه نمونه و دلیل علنی این ادعا است.

خاک های رسوبی بافت درشت

خاک های رسوبی بافت درشت یکی دیگر از زیر مجموعه های دسته خاک های رسوبی است. این نوع خاک که از سنگریزه‌های گوشه دار تشکیل شده اند. شور نیست ولی از نظر کشاورزی بسیار فقیر است. زیرا اصلا حاصل خیر نیست و مقدار جذب آب بسیار پایین دارد.

خاک های رسوبی بافت ریز

خاک های رسوبی بافت ریز اگر شور نباشه در آن محصولاتی مانند : جو- چغندر – سبزیجات – گندم و…  قابل کاشت و برداشت است و بار دهی مطلوبی دارند.

خاک های رسوبی

خاک های رسوبی یکی از خاک های تشکیل دهنده ایران است که از ته نشین رودخانه ها به وجود می آید این خاک یعنی خاک رسوبی دو زیر  مجموعه با نام های خاک های رسوبی بافت درشت و خاک های رسوبی بافت ریز را شامل می شود همچنین دو دسته مهم دیگر شامل :

  • خاک های بلوطی رنگ
  • خاک های قهوه رنگ

 

می باشند که در ایران پر کاربرد هست. منظور از پر کاربرد بودن یعنی سازگار بودن با شرایط کشاورزی و  ثمر بخش بودن و بهبود عملکرد گیاه در جهت باردهی بیشتر است که در این دو نوع خاک (خاک قهوه ای و خاک بلوطی) این عمل کمی کمرنگ است.

خاک های بلوطی رنگ

خاک های بلوطی بیشتر در مناطق نیمه مرطوب و نیمه خشک  یافت می شوند. و درصد بالای در مناطق کوهستانی و پر شیب قابل جست و جو هستند خاک های بلوطی از نظر  گیاهی کمی غنی تر از خاک های قهوه می باشد. و در اکثر موارد برای گیاهانی مانند درخت بلوط و … مورد استفاده قرار می گیرد.

خاک های قهوه

این خاک بیشتر در مناطق آب و هوایی نیمه خشک شکل میگیرد. این خاک فراوان ترین نوع خاک در ایران می باشد. که برای رشد غلات و گیاهان مناسب می باشد.

نگهداری از خاک

خوب تا به اینجا با انوع مختلفی از خاک ها اشنا شدیم. همان طور که همه ما میدانیم خاک عنصری مهم برای کشاورزی می باشد.که دائما نیاز به احیا دارد کشاورز عزیز سعی کنید خاک زمین خود را به کود های ارگانیک و معدنی عادت دهید تا خاک کمتر آسیب ببیند و دوباره پس از کاشت و برداشت احیا شود در قرن بیست و یکم که انسان امروزه در آن زندگی میکند. کود های ارگانیک زیادی ساخته و ارائه شده اند و تنها یک شرکت کود ارگانیگ مشغول به فعالیت در این حوضه در کشور ما می باشد.که بیشتر شما آن را با نام معجزه سرخ  میشناسید یا اسم مینرال کود به گوش شما خورده است. که به احیا دوباره خاک کمک زیادی می کند . امیدوارم که دست به دست هم دهیم تا از خاک کره خاکی بیشتر مراقبت کنیم.

موفق و خاکی باشید.

دیدگاهتان را بنویسید